BOZCAADA

“Tanrılar tanrısı gür saçlı, gür sakallı Zeus’un kardeşi “Denizlerin Efendisi” Poseidon çapkınlıkta Zeus’tan aşağı kalmaz. Poseidon’un güzeller güzeli Skamandrodike ile birleşmesinden Kyknos adında bir oğulları olur. Annesinin doğar doğmaz deniz kıyısına bıraktığı Kyknos’u bir kuğu büyütür. Kyknos Troia civarında Beyçayırı’nın kuzeyinde, Lapseki bölgesindeki Miletos kolonisi, Kolonai kentine kral olur. Kyknos’un Prokleia ile evlenmesinden de Tenes adında bir oğlu olur. Prokleia ölünce, Kyknos yeniden evlenir. Fakat üvey anne(Philomene); Tenes’e yanaşmaya çalışır, Tenes Karşılık vermez. Üvey anne kendisine yüz vermeyen Tenes’e iftirada bulunur! Üstelik kendisine yalancı tanık olarak bir de “flütçü” bulur.

Kral Kyknos bu iftiraya kanmış ve oğlunu bir sandığa koyarak denize attırmış. Sandık yüze yüze gitmiş, Boğaz’dan geçerek Leukophrys Adası’nın sahiline vurmuş. Tenes burada sandıktan çıkar ve adaya yerleşir. Leukophrys Bundan sonra da adası’nın ismini, “Tenes’in Adası” anlamına gelen Tenedos olarak değiştirmiş.

Baba Kyknos’a gelince.. Bir süre sonra anlar oğlunun iftiraya uğradığını. Önce flütçü Eumolpos’u taşlatarak öldürtür. Philomene’yi de diri diri gömdürür.  Ardından oğluyla barışmak için biner bir gemiye ve ulaşır Tenedos’a,. Oysa Tenes, babasının gemisini sahile bağlayan palamarı keserek gemiyi açığa attırmış. Bu maceradan sonra adadaki bütün flütçüler de sürülür. ”

Tradisyonlar arasında farklılıklar var, fakat en kabul göreni budur dostlar. Bir de adadaki şarapçılığa ilişkin olarak ta şu söylenegelir:

Tenes, bugünkü Poyraz Limanı çevresinde yabani asmayı bulmuş, onu geliştirerek “Kuntra Asma” denilen şimdiki durumuna getirmiştir.

sabahı Bozcada’ya (TENEDOS) ulaşabilmek için Geyikli’deki “Yükyeri İskelesi”ne saat 10 gibi yetiştik (Assos-Ayvacık-Ezine. Ezine merkez’den sola; Geyikli’ye döndük. Münferit gidecekler için yolda tabelalar Bozcada’ya yönlendiriyor) . Şayet tekrar adaya gidecekseniz vapur geçiş saatlerine dikkat edin Yükyeri’nden Bozcada İskelesine saat 10:00 ve 18:00’da geçiş var. Adadan anakaraya ise 12:00 ve 17:00 de var (Yaz aylarında ve bayramlarda saatte oynama olabiliyor! Tel. Bozcaada:286.632 02 63-Geyikli Yük Yeri:286.632 03 83). Bozcada küçük bir yer (yaklaşık 41 kilometrekare, nüfus 2500-3000 civarı). Vapurla yaklaşırken ilk göze çarpan muhakkak ki kalesi oluyor.   Bozcaada Kalesi’nin tarihlemesi konusunda kaynaklarda farklı bir kaç yazı var. Benim inandığım Cenevizliler döneminde yapılmış olduğu. (bazı kaynaklar ilk yapılışı Fenikeliler’e kadar götürüyor). Osmanlı’dan önce Venedik ve Bizans hakimiyetinde onarımlar görüyor ve eklemeler yapılıyor. Venedikliler’in ada hâkimiyeti sonlanınca giderayak kaleyi de oldukça hırpalayıp gitmişler. Osmanlılar zamanında da Fatih, Kanuni ve II. Mahmut zamanında bakım görmüş. Şu anda görüdüğümüz yapı Cenevizliler dönemindeki halinden oldukça uzak.   Üç tarafı denizle çevrili Kale’nin güney cephesi 10 m. genişliğinde bir hendekle karadan ayrılmış. Kalenin içinde etnografya sergisi 1996 yılında halkın desteğiyle açılmış.

   Ada halkından turizm; pansiyon işiyle uğraşmayanların pek çoğu balıkçılık, bağcılık, şarapçılık işiyle meşgul. Gittiğinizde yeme şansınız oldu mu bilmiyorum ama eylül ekim gibi bol kalamarı oluyor. Özellikle çevredeki minik adalarda bu aylarda kalamar yakalamak oldukça kolay oluyormuş bu arada ben yemedim ama birkaç kişi önermişti: -kömürde kalamar ızgara-

Adanın şarabı ünlüdür. (Türkiye şarap üretiminin %12 civarı buradan). Evliya Çelebi  bu gün sofralık olarak üretilen Çavuşüzümü Şarabından bahseder. Bunun haricinde Vasilaki ve Karasakız  adanın ünlü şaraplarından. Bağlar çoğunlukla Ayazmanın ilerisinde yetiştiriliyor. Kuraklaşan iklim adanın bağılcığına da sekte vurmak üzere. 12-13 Ağustos tarihlerinde bağ bozumu şenlikleri oluyormuş. O tarihlerde orada hiç bulunamamakla birlikte oldukça kalabalık bir katılımın olduğundan bana bahsedildi. Adanın her mevsimi ayrı bir güzel olur muhakkak, fakat sıcak yazlarında meltem iyi oluyor da hava serinlemeye başladığında lodos-poyraz biraz sarsıcı. Vapurla yaklaşık 35 dakikada ulaşılan bir ada için kış aylarında anakarayla bağlantının kopması, hem de kimi zaman bu ulaşımsızlığın 4-5 gün sürmesi biraz düşündürücü.

Ada merkeze ilişkin en güzel gezme biçimi bütün sokaklarında şuursuzca dolaşmak bence. Dolaşırken Rumlar’dan kalma evlerin kapılarını çalıp ev sahipleriyle sohbet etmek. Belki Ada’da kalmış bir avuç kadar Rumdan birisine rastlayıp Ada kültürüne ilişkin detaylar öğrenmek.   Ada’da gördüğümüz kilise (hani şu yıkılmaya yüz tutmuş olan) pazar günleri ve Rumların özel günleri haricinde (düğün, vaftiz, ölüm) açık değil. Rum kültürüne ilişkin olarak 26 Temmuz’da yapılan Ayazma Panayırı (aya Paraskivi) Ada Rumları için oldukça önemli: Çevre Adalardan, Yunanistan’dan gelen Rum konuklarla birlikte şarkıların söylendiği coşkuyla kutlanan bir panayır.

Ada’ya ilişkin ne söylenebilir diye düşünüyorum: belki biraz rüzgâr güllerinden bahsetmek gerekir: Termik ya da hidroelektrik

santralin bulunmadığı ayrıca rüzgarı meşhur bu küçük adada, enerjiyi 17 rüzgar gülüyle elde etmek oldukça isabetli bir karar olmuş. İstatistiksel birkaç bilgi: 30.000 kişinin enerji ihtiyacını karşılayan ülkemizin 3. rüzgâr enerji santrali olan güller sayesinde termik bir santralin kömür tüketimine karşılık olarak –rüzgâr gülü başına- 82000 ağaca eşdeğer bir oksijen tasarrufu sağlanmaktadır.

Ada’nın diğer gezilip görülebilecek yerleri arasında Ponente Feneri yer almakta. Denize girmek için ideal olan yer Ayazma Plajı, çevreyi izlemek için en ideal yer ise adanın en yüksek yeri  (182 mt) olan Göztepe. Buradan havanın açık olduğu günlerde Karşı kıyılar,  İmbroz (Gökçeada) ve yakın Yunan adalarını görebilmek mümkün.

Konaklama için çok sayıda ev pansiyon bulunmakta. Thenes: 286- 697 88 88. Aksoy Pansiyon,  OTEL Adahan Pansiyon; Pansiyon fiyatları yaz aylarında 30 milyon civarı, sezon dışı ise 15’e bile bulabiliyorsunuz. Emlak fiyatlarını sormuştum yine; sadece arsa fiyatlarını öğrenebildim 50-60 metrekarelik arsalar 40-50 milyar civarı (2006 Yılı) ; ilgililere duyurulur.

Yazı ve Fotoğraflar: Ali Çelik