Süphan Dağı

22 Nisan 1959 tarihinde İngiltere’den havalanan bir kargo uçağı önce Ankara’da yakıt ikmali yapacak, ardından Tahran üzerinden Bahreyn’e, oradan da Avusturalya’ya doğru devam edecek…

23 Nisan’da Ankara’dan ayrılan uçak Türkiye hava sahasında Gemerek, Elazığ ve Muşta hava kontrol birimleri ile haberleşir fakat sonrasında uçaktan haber alınamaz olur. Durum İngiltere’ye bildirilir. İngiltere, Kıbrıs’ta bulunan hava üssünde bir arama ekibi oluşturur Türk ve İran hava kuvvetleri de arama çalışmalarına eşlik eder.

Nihayetinde 29 nisanda, İngiliz kargo uçağının enkazı Süphan Dağı’nın zirvesine çok yakın bir yerde tespit edilir.

Hemen sonrasından bir başka ekip oluşturulup enkazın yanına gönderilmek üzere hazır edildi. Ekip, enkaza doğru çok zorlu bir tırmanış yaptı ve nihayetinde ulaştı. Ekibin amacı uçaktan herhangi bir kişinin sağ olup olmadığını araştırmak değildi, ki zaten kimsenin de canlı kurtulmuş olma ihtimali yoktu. Araştırma ekibi ile birlikte zaten bir de rahip gelmişti. Uçağın 12 personeli Süphan’da enkazın yanına defnedildi. Ardından uçağın kargosundan kalanlar toplandı, toplanamayanlar patlatıldı, bulunan evraklar yakıldı.

Peki ne taşıyordu?

-1950’li yıllar. Gelişmiş ülkeler nükleer gücün peşinde ve arka arkaya nükleer bomba denemeleri yapıyor.

İngiltere’de bu yarıştan uzak kalacak değildi ya, o da denemeler yapıyor, fakat bu denemeleri kendi ülkesinden çok uzakta bir noktada; Avusturalya Woomera Üssü’nde gerçekleştiriyordu. İşte, 1959 yılında Süphan’a düşen nakliye uçağının kargosunda nükleer denemeler için radyoaktif maddelerin bulunduğu iddia ediliyor. Hatta o yılların sonralarında Süphan eteklerindeki bir iki köyde kayda değer bir kanser artışı tespit edilmiş, bunu da 1959 yılında düşen uçağa bağlıyorlar. Kargo konusu tartışmalı olmakla birlikte yabacı makalelerde de bu uçak kazasına ilişkin teoriler halen ortalıkta.

2018 yılında Van Dağcılık Kulüpleri Süphan Ziveye yaptıkları tırmanışlarda uçağın enkazına ait parçalara rastladılar. Büyük kısmı buzulların altında kaldığı için kimse de daha fazla kurcalamadı…

Yakın dönemde Netflix’ in popüler dizilerinden olan Cernobil gündem olunca benim de aklıma bu geldi.